Nhưng nhiều người lại tìm thấy dấu ấn Phương Đông nổi trội trong mỗi tác phẩm của anh vì những mầu sắc anh khai thác chân thực mà cũng hết sức huyền bí và lối thể hiện thiên nhiên hiền hoà, sâu lắng như những bức tranh cổ. Đó là kết quả của một quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc và không ngừng học hỏi, hoà quyện với niềm đam mê mãnh liệt của người nghệ sỹ chân chính, tạo nên một phong cách Tuấn Hải.
Người nghệ sĩ có nhiều đam mê
Sinh ra trong một gia đình nghèo khó, bố mất sớm, mình mẹ nuôi 4 anh em ăn học nên Tuấn Hải chỉ được học hết cấp II. Tuổi thơ anh gắn liền với những lam lũ của người làng Thượng Hoà, xã Gia Thanh, Gia Viễn. Cuộc sống nghèo khó cứ buộc lấy người nông dân, gia đình anh cũng như bao người khác phải bỏ làng lên vùng kinh tế mới Huyện Sơn Dương, Tuyên Quang để kiếm kế sinh nhai.
Anh xin được vào làm ở mỏ thiếc Sơn Dương và được phân công phụ trách phòng tuyên truyền. Từ đây cuộc đời anh bước sang một trang mới với những hoài bão và ước mơ lớn lao. Anh viết báo, làm thơ, thi giọng hát hay…công việc gì anh cũng làm và làm rất tốt. Nhưng không biết vì duyên nợ gì mà niềm đam mê nhiếp ảnh cứ len lỏi theo mỗi bước đi của người thanh niên tài hoa này.
Anh gom hết số tiền lương còm cõi của mình để mua một chiếc máy ảnh cũ, vừa chụp ảnh ‘kiếm cơm’, vừa phục vụ cho sự nghiệp của mình. Dù mới chỉ là một tay ‘thợ ảnh’ nhưng anh vẫn xin ra nhập câu lạc bộ nhiếp ảnh Tân Trào, Tuyên Quang.
Biết mình không được may mắn được qua trường lớp đào tạo như mọi người nên anh luôn tâm niệm ‘học thầy không tày học bạn’. Và nơi đây, anh đã gặp những người bạn, người thầy dẫn bước anh đến với nghệ thuật nhiếp ảnh chân chính, khơi dậy trong anh tâm hồn của người nghệ sỹ với những đam mê sáng tạo đến cháy bỏng.
Sau khi nghỉ chế độ ở Tuyên Quang anh tìm về lại nơi ‘chôn nhau, cắt rốn’. Ngỡ ngàng trước những cảnh đẹp của quê hương mà bấy lâu nay sao mình thờ ơ. Những ngày tháng còn lại với anh quá ngắn để có thể ghi lại những gì anh muốn giới thiệu về thiên nhiên, con người Ninh Bình.
Một căn nhà nhỏ thuê đất của chợ Gia Thanh, người vợ ngày ngày buôn thúng bán mẹt, chạy ăn từng bữa, gia tài trong nhà chỉ là những bức ảnh nghệ thuật và những bằng khen, giải thưởng… Nếu như sự nghiệp của anh thăng hoa bao nhiêu thì cuộc sống riêng tư của anh vất vả bấy nhiêu. Bạn bè nhiều người đã ví anh như ’người nghệ sỹ bước ra từ truyện ngắn của Nam Cao’. Còn Đào Nguyễn đã có thơ tặng anh…. Riêng anh cũng đã ‘Tự hát’ về mình: ‘Nói cười như thể vô lo/ Mà khoé mắt đẫm dặn dò…nẻo xa!’.
Du lịch sinh thái Vân Long (Gia Viễn). Ảnh: Tuấn Hải
‘Nghệ thuật vị nhân sinh’
Nếu như cuộc sống của anh đầy dãy những góc cạnh thì ảnh của anh lại quá bình yên. Nhìn ảnh của Tuấn Hải người ta như được thả hồn vao giữa thiên nhiên yên bình của đồng quê Việt Nam, hay tìm lại chính mình của một thời ‘Tuổi thơ đồng chiêm’. Vốn sống là gia tài quý báu giúp anh ghi lại đựơc những thước bức ảnh có thần.
Trong căn gác xép chưa đầy 10 mét vuông chật ních những ảnh và phim. Nếu chỉ tính riêng số giải thưởng lớn mà anh đã nhận được thì cũng có thể thấy được sức lao động của anh đáng khâm phục như thế nào. Năm 1993 khi còn đang làm việc ở Mỏ thiếc Sơn Dương, Tuấn Hải mạnh dạn gửi bức ảnh đầu tiên mang tên ‘tuổi thơ’ đi dự triển lãm ảnh nghệ thuật lần thứ 9 tại Cancutta, Ấn Độ. Bức ảnh đã được chọn treo trong cuộc triển lãm này.
Khởi đầu ra quân đã thắng, thành công đó càng thôi thúc anh say mê lao động nghệ thuật. Thành công nối tiếp thành công, năm 1998, anh được giải đặc biệt ảnh nghệ thuật quốc tế (ACCU) tại Nhật với tác phẩm ‘Tuổi nhỏ đồng chiêm’.
Năm 2003, giải bạc cuộc thi ảnh nghệ thuật toàn quốc lần thứ 22 với tác phẩm ‘Du lịch sinh thái’. Năm 2004, Giải B cuộc thi ảnh nghệ thuật xuất sắc hằng năm, với tác phẩm ‘Về Tam Cốc’. Năm 2004, anh được đón nhận Bằng danh dự cuộc thi ảnh nghệ thuật ‘Cup VaPa Fujifilm’ với tác phẩm ‘Đất lành Vân Long- Ninh Bình’….
58 tuổi, cái tuổi người ta bắt đầu nghĩ đến sum vầy cùng con cháu thì anh vẫn ngày ngày khoác trên mình chiếc máy ảnh và chiếc ba lô đựng đầy những tư trang nào là nước uống, ô dù, chân máy, chiếc quạt giấy… đi khắp nơi để tìm cái đẹp.
Ước mơ hiện nay của anh là mở được một phòng triển lãm ảnh hoặc in được một tập ảnh, để những tác phẩm nghệ thuật chân chính cũng như cảnh đẹp của quê hương, con người Ninh Bình đến được với công chúng và được lưu giữ cho muôn đời sau.
