Gợi ý mẹ 9 cách chữa nấc trẻ sơ sinh hiệu quả, dễ thực hiện tại nhà

Nấc cụt ở trẻ sơ sinh là hiện tượng phổ biến, tuy không nguy hiểm nhưng có thể khiến bé khó chịu và làm gián đoạn sinh hoạt hàng ngày. Việc áp dụng đúng các phương pháp chữa nấc trẻ sơ sinh không chỉ giúp bé thoải mái hơn mà còn hỗ trợ chăm sóc sức khỏe toàn diện.

1. Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị nấc cụt

Nấc cụt là một phản xạ tự nhiên, khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hiện tượng này xảy ra khi cơ hoành cùng các cơ liên sườn co thắt đột ngột, tạo ra âm thanh “nấc” quen thuộc. Nhiều phụ huynh cảm thấy bất an khi con mình nấc cụt thường xuyên, nhưng thực tế đây chỉ là một biểu hiện sinh lý bình thường trong giai đoạn trẻ phát triển.  

Điều đặc biệt là nấc cụt không chỉ xuất hiện sau khi trẻ chào đời mà còn có thể xảy ra ngay từ khi bé còn trong bụng mẹ. Hiện tượng này thường là do thai nhi nuốt một lượng nhỏ nước ối, kích thích cơ hoành co thắt. Đây là một phần của quá trình tập luyện để bé có thể thở và nuốt hiệu quả hơn sau khi sinh.

Hiểu rõ nguyên nhân gây nấc cụt ở trẻ nhỏ là điều quan trọng để phụ huynh có thể chăm sóc trẻ đúng cách. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng này, cùng với lời khuyên hữu ích:

• Bú quá no: Khi trẻ bú hoặc ăn quá nhiều, dạ dày sẽ bị giãn nở quá mức, gây áp lực lên cơ hoành – cơ quan quan trọng trong việc kiểm soát hô hấp. Sự co thắt đột ngột của cơ hoành là nguyên nhân chính gây ra nấc cụt. Điều này không chỉ khiến trẻ khó chịu mà còn có thể làm giảm hiệu quả tiêu hóa, dẫn đến đầy hơi hoặc khó tiêu.
• Bú nhanh: Khi trẻ bú quá nhanh, không khí dễ dàng xâm nhập vào dạ dày cùng với thức ăn. Việc này làm dạ dày căng phồng, gây áp lực lên cơ hoành, từ đó tạo ra các cơn nấc cụt.
• Thay đổi nhiệt độ đột ngột: Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ. Khi cơ thể bị lạnh đột ngột, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi không được giữ ấm đúng cách, cơ hoành có thể bị kích thích dẫn đến hiện tượng nấc cụt.
• Dị ứng thực phẩm: Trẻ có thể bị nấc do phản ứng bất thường với sữa mẹ hoặc các thành phần trong thực phẩm mà mẹ tiêu thụ. Điều này thường xảy ra khi hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, khiến cơ thể phản ứng bằng cách kích thích cơ hoành.
• Sữa công thức không phù hợp: Một số loại sữa công thức chứa protein khó tiêu hóa hoặc không phù hợp với hệ tiêu hóa của trẻ, dẫn đến nấc cụt kèm theo triệu chứng đầy hơi.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Hiện tượng axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản không chỉ gây khó chịu mà còn kích thích cơ hoành, dẫn đến nấc cụt. Đây là vấn đề cần được theo dõi sát sao vì có thể gây ra biến chứng tiêu hóa nếu không xử lý kịp thời.
• Hen suyễn: Ở trẻ bị hen suyễn hoặc có đường thở nhạy cảm, các cơn ho hoặc sự kích ứng từ khói bụi, mùi gắt có thể làm co thắt cơ hoành và gây ra nấc cụt.

2. Các cách chữa nấc trẻ sơ sinh phụ huynh nên tham khảo

Nấc cụt kéo dài ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không chỉ làm bé khó chịu mà còn khiến cha mẹ không khỏi lo lắng. Đừng quá hoang mang, vì có nhiều cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để chữa nấc trẻ sơ sinh. Dưới đây là một số mẹo hữu ích mà cha mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà:

Cho bé bú sữa

Khi trẻ bị nấc, việc cho bé bú sữa – đặc biệt là sữa mẹ – được coi là phương pháp tự nhiên và dễ thực hiện nhất. Sữa mẹ không chỉ cung cấp nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ trong 6 tháng đầu đời mà còn giúp làm dịu cơ hoành, nguyên nhân chính gây ra nấc.

Cha mẹ cần lưu ý cho bé bú từ từ, tránh để bé nuốt không khí quá nhiều khi bú. Điều này vừa giảm thiểu tình trạng nấc cụt vừa hạn chế nguy cơ đầy hơi và trào ngược dạ dày – thực quản ở trẻ.

Sử dụng nước mài

Nước mài từ lâu đã được coi là một giải pháp tự nhiên giúp làm dịu các triệu chứng đau bụng và cải thiện chức năng tiêu hóa ở trẻ nhỏ. Thức uống này thường được chế biến từ các loại thảo mộc lành tính như thì là, gừng, cam thảo, quế, và hoa cúc – những nguyên liệu nổi tiếng với đặc tính chống viêm và giảm co thắt.

Đặc biệt, nước mài còn được đánh giá cao trong việc hỗ trợ giảm nấc cụt, nhờ khả năng thư giãn cơ hoành và làm dịu kích ứng ở hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng loại thức uống này cho trẻ để đảm bảo an toàn và hiệu quả, nhất là khi trẻ có tiền sử dị ứng hoặc nhạy cảm với thảo mộc.

Đặt bé nằm nghiêng khi ngủ

Cho trẻ nằm nghiêng nhẹ khi ngủ là một mẹo nhỏ nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ trong việc giảm nấc cụt. Tư thế này giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó ngăn ngừa hiện tượng trào ngược hoặc kích thích cơ hoành – nguyên nhân chính gây ra nấc.

Tuy nhiên, cha mẹ cần đảm bảo trẻ luôn nằm trong tư thế an toàn, tránh gây áp lực lên các bộ phận khác trên cơ thể. Đồng thời, việc sử dụng gối hoặc các phụ kiện hỗ trợ nên được cân nhắc để mang lại sự thoải mái tối đa cho trẻ trong suốt giấc ngủ.

Kỹ thuật bịt tai hoặc mũi

Một phương pháp đơn giản và dễ thực hiện để giảm nấc cụt ở trẻ là áp dụng kỹ thuật bịt tai và mũi. Bằng cách dùng hai ngón tay nhẹ nhàng bịt lỗ tai của trẻ trong khoảng 30 giây, sau đó thả ra và khép nhẹ hai cánh mũi trong khi giữ miệng bé đóng lại, cha mẹ có thể giúp thư giãn cơ hoành và giảm thiểu tình trạng nấc một cách nhanh chóng.

Lưu ý quan trọng là kỹ thuật này cần được thực hiện nhẹ nhàng, tránh gây khó chịu hoặc tổn thương cho trẻ. Nếu tình trạng nấc kéo dài, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được tư vấn và kiểm tra kỹ lưỡng.

Xoa lưng cho bé

Xoa lưng là một phương pháp đơn giản và hiệu quả để chữa nấc trẻ sơ sinh. Để thực hiện, cha mẹ hãy bế bé ở tư thế đứng hoặc tựa bé lên vai. Sau đó, dùng lòng bàn tay nhẹ nhàng massage vùng lưng của trẻ theo chuyển động tròn. Việc này giúp kích thích bé ợ hơi, từ đó giảm nhanh tình trạng nấc cụt và mang lại cảm giác thoải mái cho bé.

Phân tán sự chú ý 

Khi trẻ bị nấc, một cách thông minh để giúp bé quên đi cảm giác khó chịu là làm bé phân tâm. Cha mẹ có thể đưa bé những món đồ chơi có màu sắc bắt mắt, phát âm thanh vui nhộn hoặc tham gia các trò chơi đơn giản cùng bé. Ngoài ra, cho bé ngậm núm vú giả cũng là cách hiệu quả để bé giảm cơn nấc, đồng thời mang đến cho trẻ sự thích thú và thư giãn.

Thay đổi tư thế bú

Cách cho bé bú cũng ảnh hưởng lớn đến việc bé có bị nấc cụt hay không. Khi bú, mẹ nên đặt bé nằm hơi nghiêng hoặc để bé tự xoay đầu nghiêng một cách tự nhiên. Điều này giúp giảm áp lực lên cơ hoành và dạ dày, từ đó hạn chế khả năng gây ra cơn nấc.

Ngoài ra, sau khi cho bé bú xong, mẹ nên giữ bé ở tư thế thẳng đứng hoặc ngồi thẳng trên đùi mẹ trong khoảng 10-15 phút. Trong thời gian này, cha mẹ có thể nhẹ nhàng xoa lưng bé để giúp bé ợ hơi dễ dàng, ngăn ngừa tình trạng nấc cụt sau bữa bú.

Cho Bé Ngậm Mật Ong

Một cách làm đơn giản và an toàn để chữa nấc trẻ sơ sinh là sử dụng mật ong. Mẹ có thể lấy một miếng gạc sạch, tiệt trùng, nhúng vào một lượng nhỏ mật ong, sau đó nhẹ nhàng đặt vào miệng bé để bé ngậm. Phương pháp này không chỉ giúp xoa dịu cơn nấc mà còn hỗ trợ phòng ngừa tưa lưỡi – một tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu đời.

Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý không nên cho trẻ uống nước lạnh, vì điều này có thể khiến cơn nấc trở nên nghiêm trọng hơn. Thêm vào đó, tránh bế xốc hoặc rung lắc trẻ khi bé đang nấc, vì điều này dễ dẫn đến hiện tượng trào ngược dạ dày, gây khó chịu và làm bé cảm thấy bất an. 

3. Các biện pháp giúp tránh tình trạng nấc trẻ sơ sinh

Để chữa nấc trẻ sơ sinh, ngoài việc áp dụng các biện pháp xử lý, các bậc phụ huynh có thể tham khảo những cách phòng ngừa dưới đây:

• Cho trẻ bú đúng thời điểm, tránh để quá đói: Trẻ nên được bú ngay khi có dấu hiệu đói, tránh để trẻ khóc lâu vì đói, do việc khóc nhiều sẽ khiến trẻ nuốt phải không khí, làm tăng nguy cơ nấc cụt.
• Điều chỉnh lượng sữa hợp lý mỗi cữ bú: Chia nhỏ lượng sữa mỗi lần bú và tăng số lần bú trong ngày. Phương pháp này không chỉ giảm áp lực lên dạ dày và cơ hoành của trẻ mà còn giúp hạn chế tình trạng nấc hiệu quả.
• Vỗ ợ hơi nhẹ nhàng sau khi bú: Sau khi trẻ bú xong, dù bú mẹ hay bú bình, hãy vỗ nhẹ lưng để giúp trẻ ợ hơi. Đối với trẻ bú bình, cần đảm bảo trẻ ngậm núm vú sát để tránh nuốt nhiều không khí. Nếu bú mẹ, bé nên ngậm cả quầng vú thay vì chỉ ngậm đầu ti.
• Bú ở tư thế thẳng đứng: Đặt trẻ bú trong tư thế thẳng lưng, áp bụng bé sát vào người mẹ. Sau khi bú, hãy giữ trẻ ở tư thế thẳng trong vài phút và vỗ nhẹ để bé dễ ợ hơi, giúp giảm nguy cơ nấc.
• Chọn dụng cụ bú phù hợp: Nếu trẻ bú bình, sử dụng loại bình sữa có van chống sặc và chống đầy hơi, cùng với núm vú phù hợp với độ tuổi của bé. Những lựa chọn này sẽ hạn chế lượng không khí trẻ nuốt vào khi bú.
• Kiểm soát nhiệt độ khi tắm cho trẻ: Đảm bảo nước tắm có nhiệt độ ấm áp, gần với nhiệt độ cơ thể và phòng tắm để tránh làm trẻ bị lạnh, một trong những nguyên nhân gây kích thích nấc.

4. Một số lưu ý cần nhớ khi chữa nấc trẻ sơ sinh

Nấc cụt ở trẻ sơ sinh là một hiện tượng sinh lý phổ biến, thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, để giúp bé cảm thấy thoải mái và hạn chế tác động kéo dài, ba mẹ cần nắm rõ những phương pháp chữa nấc trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả sau:

• Hạn chế áp dụng các phương pháp can thiệp mạnh: Ba mẹ nên tránh sử dụng những biện pháp như kéo lưỡi, bóp mũi, hay tác động mạnh lên cơ thể bé để dừng cơn nấc. Những hành động này không chỉ làm bé hoảng sợ mà còn có thể gây tổn thương tâm lý và ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ. 
• Tạo môi trường yên tĩnh và thoải mái cho bé: Khi trẻ sơ sinh bị nấc, điều quan trọng là đảm bảo bé được nghỉ ngơi trong một không gian yên tĩnh, thoáng mát và không có tiếng ồn lớn hoặc ánh sáng chói. Đặt bé nằm hoặc bế bé ở tư thế thoải mái, tránh những rung động hoặc tiếng động bất ngờ có thể khiến trẻ giật mình. Sự bình yên này sẽ giúp bé thư giãn, từ đó hỗ trợ giảm nhanh cơn nấc.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ khi nấc cụt kéo dài bất thường: Thông thường, nấc cụt ở trẻ sơ sinh chỉ kéo dài vài phút và tự biến mất. Tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày hoặc kéo dài trên 15–20 phút, ba mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ nhi khoa. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như trào ngược dạ dày, khó tiêu, hoặc các bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp. Bác sĩ sẽ đưa ra những chỉ dẫn cụ thể để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển tốt nhất cho bé.

5. Những câu hỏi thường gặp về chữa nấc trẻ sơ sinh

5.1 Trẻ sơ sinh bị nấc cụt nhiều có sao không?

Khi trẻ sơ sinh bị nấc cụt, nhiều cha mẹ dễ lo lắng liệu tình trạng này có gây hại cho sức khỏe của bé. Thực tế, nấc cụt ở trẻ là một phản xạ tự nhiên do sự co thắt của cơ hoành, thường không kéo dài và không gây tác động tiêu cực đến sức khỏe của bé. Hầu hết các cơn nấc sẽ tự biến mất trong vài phút. Tuy nhiên, nếu bé bị nấc quá lâu và thường xuyên, bé có thể cảm thấy khó chịu, dễ quấy khóc, và thậm chí có thể xuất hiện tình trạng khó thở hoặc nôn trớ. Khi đó, cha mẹ nên tìm cách giúp bé giảm nấc và tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho bé.

5.2 Có nên dùng nước để giúp trẻ sơ sinh hết nấc không?

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi không nên uống nước vì hệ tiêu hóa còn yếu và đã đủ nước từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Ba mẹ có thể thử vỗ nhẹ lưng hoặc cho bé bú thêm một chút sữa để giảm nấc.

5.3 Nấc cụt có ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh không?

Một số bé có thể tiếp tục ngủ ngay cả khi nấc nhưng có những bé sẽ bị đánh thức hoặc khó chịu. Để giúp bé ngủ ngon hơn, ba mẹ có thể thử bế bé lên, vỗ nhẹ nhàng hoặc cho bú thêm một chút để làm dịu cơ hoành.

Hy vọng rằng những mẹo chữa nấc trẻ sơ sinh trên sẽ là cẩm nang hữu ích cho các bậc phụ huynh khi bé gặp phải tình trạng này. Mặc dù nấc cụt là hiện tượng sinh lý bình thường ở trẻ sơ sinh và không gây hại, nhưng việc xử trí kịp thời có thể giúp bé cảm thấy thoải mái, tránh quấy khóc.

Một trong những địa điểm chữa nấc trẻ sơ sinh hiệu quả và uy tín mà các bậc cha mẹ có thể tham khảo là Khoa Nhi tại Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn (SIGC). Ở đây mang đến trải nghiệm hài lòng cao cho khách hàng nhờ vào đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm và hiểu biết sâu về tâm lý trẻ em. 

Khoa cung cấp các gói khám sức khỏe phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ từ 5 đến 16 tuổi, giúp cha mẹ theo dõi và chăm sóc con một cách toàn diện. Bên cạnh đó, SIGC còn xây dựng không gian vui chơi an toàn, tạo sự thoải mái để trẻ dễ thích nghi với môi trường bệnh viện, hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn. Cha mẹ có thể đặt lịch qua hotline hoặc trang web của SIGC để nhận tư vấn chi tiết.