Bệnh dạ dày ăn gì để nhanh khỏi, tránh tái phát? Đó là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Sau đây, SIGC sẽ giới thiệu các thực phẩm giúp cải thiện sức khỏe dạ dày và cần kiêng để bảo vệ dạ dày tốt nhất.
1. Tổng quan về bệnh đau dạ dày
Bệnh đau dạ dày, hay viêm loét dạ dày, là rối loạn tiêu hóa phổ biến ảnh hưởng đến 10-20% dân số toàn cầu. Nguyên nhân chính bao gồm nhiễm Helicobacter pylori, sử dụng lâu dài NSAIDs, tiêu thụ rượu bia, căng thẳng tâm lý, yếu tố di truyền. H. pylori sản xuất urease, giúp vi khuẩn sống sót trong môi trường axit dạ dày, phá hủy hàng rào bảo vệ niêm mạc. Nó dẫn đến viêm mạn tính, tăng nguy cơ loét, các biến chứng nghiêm trọng như ung thư dạ dày. Triệu chứng của bệnh đau dạ dày rất đa dạng, có thể thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng.
- Đau bụng vùng thượng vị là triệu chứng điển hình, thường xuất hiện sau khi ăn hoặc lúc đói, với cảm giác đau quặn hoặc âm ỉ.
- Một số bệnh nhân có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa, đặc biệt sau khi tiêu thụ thức ăn kích thích.
- Tình trạng đầy hơi, ợ nóng, ợ chua cũng rất phổ biến, gây cảm giác khó chịu, chán ăn.
- Nhiều trường hợp bệnh nhân có triệu chứng chướng bụng, khó tiêu hoặc cảm giác no nhanh ngay cả khi ăn một lượng nhỏ thức ăn.
Trong các giai đoạn nặng hơn, bệnh nhân có thể gặp tình trạng giảm cân không rõ nguyên nhân. Họ cũng đi ngoài phân đen do xuất huyết tiêu hóa hoặc cảm thấy mệt mỏi kéo dài.
Những triệu chứng này làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, làm giảm khả năng làm việc, học tập. Để giảm triệu chứng, ngoài việc dùng thuốc, cần chú ý đến bệnh dạ dày ăn gì nhằm cải thiện tình trạng bệnh. Nhận biết sớm, điều trị kịp thời là yếu tố then chốt trong quản lý bệnh đau dạ dày. Việc này góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
2. Những loại thực phẩm người bệnh dạ dày nên ăn
Bệnh dạ dày ăn gì? Cháo, canh, súp
Bệnh dạ dày ăn gì? Canh, súp, cháo là những món ăn nhẹ, dễ tiêu, phù hợp khi dạ dày bị kích ứng. Những món ăn này cung cấp dưỡng chất thiết yếu, làm dịu niêm mạc dạ dày nhanh chóng. Để tăng hiệu quả, bạn nên chọn các nguyên liệu như bí đỏ, hạt sen, nấm hương, bắp cải, hoặc thịt nạc. Chế biến nhạt, ít gia vị giúp món ăn dễ tiêu, tránh gây kích ứng. Những món ăn dạng lỏng này hỗ trợ hệ tiêu hóa phục hồi, đặc biệt khi bạn gặp khó khăn về tiêu hóa hoặc cảm giác đau rát.
Cơm trắng
Cơm trắng là thực phẩm lý tưởng cho người gặp vấn đề dạ dày. Loại thực phẩm này dễ tiêu hóa, giúp giảm đau rát, cảm giác khó chịu do axit dạ dày. Cơm trắng còn hấp thụ chất lỏng dư thừa trong dạ dày, hỗ trợ giảm nguy cơ tiêu chảy. Tuy nhiên, gạo lứt không được khuyến khích vì có thể gây khó tiêu do hàm lượng chất xơ cao.
Bánh mì nướng
Bánh mì trắng nướng giúp giảm các triệu chứng khó chịu ở dạ dày. Loại bánh mì này ít chất xơ, giúp trung hòa acid dạ dày dư thừa. Nó cũng hỗ trợ cải thiện tình trạng tiêu chảy. Hãy tránh sử dụng bánh mì từ ngũ cốc nguyên hạt hoặc nhiều chất xơ. Những loại này có thể làm triệu chứng tiêu chảy trở nên nghiêm trọng hơn.
Bánh quy giòn
Bánh quy giòn là nguồn carbohydrate dễ tiêu hóa, có thể làm dịu cơn đau dạ dày.
Chúng được làm từ bột mì trắng tinh chế, ít chất xơ, rất nhẹ bụng. Loại bánh này cũng giúp bổ sung natri, đặc biệt khi cơ thể bị mất nước do tiêu chảy hoặc nôn mửa. Đây là một món ăn nhẹ đơn giản, hiệu quả cho hệ tiêu hóa.
Chuối
Chuối là loại trái cây dễ tiêu hóa, có tác dụng giảm đau dạ dày. Chuối chứa các chất kháng acid tự nhiên, giúp giảm triệu chứng khó tiêu. Hàm lượng kali cao trong nó giúp cân bằng điện giải, đặc biệt sau tiêu chảy. Pectin – một chất xơ hòa tan trong chuối – hấp thụ nước từ ruột, giảm phân lỏng. Chuối còn giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng nhờ các dưỡng chất giàu năng lượng.
Gừng
Gừng được xem là một lựa chọn tuyệt vời để cải thiện các vấn đề tiêu hóa. Loại thực phẩm này nổi bật với khả năng giảm đau dạ dày, đầy hơi, khó tiêu. Nó thúc đẩy quá trình tiêu hóa bằng cách kích thích hoạt động của dạ dày. Uống trà hoặc nhai vài lát gừng sống có thể giúp giảm cảm giác khó chịu. Thói quen sử dụng nó hàng ngày không chỉ làm dịu dạ dày mà còn tăng cường khả năng hấp thu tự nhiên của cơ thể.
Khoai tây
Khoai tây là thực phẩm an toàn, thân thiện với hệ tiêu hóa. Loại củ này giàu carbohydrate đơn giản, giúp cơ thể hấp thụ dễ dàng, cung cấp năng lượng nhanh chóng. Một củ khoai tây nhỏ, nặng khoảng 92g, chứa lượng lớn kali, giúp cân bằng điện giải, làm dịu dạ dày. Khoai tây nấu chín, không thêm gia vị, là món ăn lý tưởng khi bạn gặp vấn đề về dạ dày.
Hàm lượng cellulose trong khoai tây hỗ trợ giảm tiết acid, làm dịu cơn đau dạ dày. Loại thực phẩm này cũng giúp hấp thụ lượng nước dư thừa trong ruột, giảm triệu chứng tiêu chảy hiệu quả. Bổ sung khoai tây vào thực đơn là cách đơn giản để cải thiện sức khỏe tiêu hóa.
Rau lá xanh đậm, tảo biển
Rau xanh đậm, tảo biển là thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất cần thiết như canxi, sắt, vitamin. Chúng giàu chất xơ, hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa hiệu quả. Vitamin B12 trong các loại rau này giúp tăng cường khả năng hấp thụ dưỡng chất trong đường ruột. Việc bổ sung rau xanh, tảo biển vào bữa ăn hàng ngày sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh hơn.
Cam thảo
Cam thảo là thảo dược có mặt trong nhiều bài thuốc chữa bệnh dân gian. Thành phần glycyrrhizic trong cam thảo có tác dụng làm hỗ trợ tiêu hóa. Cam thảo giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, trào ngược dạ dày, buồn nôn, khó tiêu. Thảo dược này không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể.
Lá nguyệt quế
Lá nguyệt quế có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa mạnh mẽ. Loại lá này giúp cải thiện tiêu hóa, kích thích sản xuất enzym tiêu hóa, hỗ trợ giải độc cho cơ thể. Ngoài ra, lá nguyệt quế còn giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ điều trị đau nửa đầu. Sử dụng lá nguyệt quế trong chế biến món ăn mang lại lợi ích đáng kể cho hệ tiêu hóa.
Tỏi – Kháng sinh tự nhiên cho dạ dày
Tỏi chứa kháng sinh tự nhiên, giúp kháng khuẩn, bảo vệ dạ dày hiệu quả. Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ, chiết xuất từ tỏi sống hoặc viên bột tỏi có khả năng chống lại vi khuẩn H.P. Đây là nguyên nhân chính gây ra viêm loét, các bệnh lý dạ dày khác. Tỏi còn hỗ trợ tiêu hóa, giảm áp lực lên dạ dày. Đặc tính này giúp quá trình tiêu hóa diễn ra mượt mà hơn. Tỏi là lựa chọn bạn nên bổ sung để duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa.
Nghệ – Gia vị vàng giúp chữa lành dạ dày
Nghệ là gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Không chỉ vậy, nó còn là “thần dược” tự nhiên giúp chữa lành các tổn thương dạ dày. Nghệ chứa hoạt chất Curcumin, được chứng minh có đặc tính chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa mạnh mẽ. Hoạt chất này giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn H.P, hỗ trợ chữa lành viêm loét dạ dày. Bạn có thể sử dụng nghệ trong các món ăn như cà ri, thịt rang nghệ hoặc canh cà bung. Ngoài ra, pha tinh bột nghệ với mật ong trong nước ấm là cách đơn giản để hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau dạ dày.
Đậu bắp
Đau dạ dày nên ăn gì? Đậu bắp chứa hàm lượng cao chất nhầy (mucilage), chất xơ hòa tan, giúp bảo vệ dạ dày khỏi axit. Các nghiên cứu y học cho thấy mucilage có tác dụng tạo lớp “áo giáp” tự nhiên, làm giảm tổn thương, viêm loét. Đậu bắp còn giàu vitamin C, K, hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, giúp cầm máu tốt hơn.
Nước dừa
Nước dừa giàu chất điện giải (khoáng chất như kali, natri, magie) giúp cân bằng dịch thể, hỗ trợ phục hồi niêm mạc dạ dày. Một số nghiên cứu gợi ý rằng nước dừa có tính kiềm nhẹ, giúp trung hòa axit dạ dày, giảm cảm giác nóng rát. Thành phần cytokinin trong nước dừa có khả năng chống oxy hóa, hỗ trợ quá trình hồi phục tổn thương niêm mạc.
Táo
Táo chứa pectin, một loại chất xơ hòa tan giúp duy trì sự ổn định của hệ vi sinh vật đường ruột, giảm kích ứng dạ dày. Pectin cũng hỗ trợ kiểm soát lượng axit tiết ra, ngăn ngừa trào ngược, cải thiện tiêu hóa. Ngoài ra, táo còn cung cấp flavonoid, vitamin C, đóng vai trò chống oxy hóa, giảm viêm dạ dày.
Thực phẩm giàu protein
Protein từ động vật chăn thả, cá biển, gia cầm nuôi ngũ cốc, trứng giúp lành viêm loét, giảm nguy cơ tiêu hóa kém. Chất béo lành mạnh như omega-3 từ dầu cá, dầu ô liu, dầu dừa, bơ hỗ trợ chống viêm hiệu quả. Khi ăn kèm bánh mì nướng, chúng còn giúp cải thiện sức khỏe dạ dày. Các chất béo này còn tối ưu hóa vai trò của protein trong việc phục hồi, duy trì cơ thể khỏe mạnh.
Đau dạ dày nên ăn gì? Sữa chua
Sữa chua là thực phẩm chứa nhiều lợi khuẩn, giúp duy trì sự cân bằng vi sinh trong hệ tiêu hóa. Loại vi khuẩn này có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại trong ruột. Khi cơ thể thiếu lợi khuẩn, các vấn đề như hội chứng ruột kích thích hoặc đau dạ dày có thể xảy ra. Ăn sữa chua hàng ngày không chỉ cải thiện hệ tiêu hóa mà còn giúp giảm tình trạng tiêu chảy. Đây là món ăn đơn giản, dễ dùng, mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe đường ruột.
Các loại đậu
Đậu xanh, đậu đen, đậu lăng là nguồn cung cấp protein thực vật, natri, chất xơ tuyệt vời. Chúng giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm nguy cơ táo bón. Cách chế biến nên đơn giản như nấu cháo hoặc hầm mềm để dễ hấp thụ hơn, tránh các món đậu chiên hoặc xào nhiều dầu mỡ.
Yến mạch
Khi bị bệnh dạ dày nên ăn gì? Yến mạch cung cấp kali, chất xơ hòa tan, hỗ trợ điều hòa tiêu hóa, làm dịu triệu chứng viêm loét dạ dày. Chúng còn giúp duy trì cảm giác no lâu, ổn định lượng đường trong máu. Sử dụng yến mạch nguyên hạt hoặc nấu cháo yến mạch với sữa chua không đường là lựa chọn lý tưởng.
Trà thảo dược
Trà hoa cúc, trà bạc hà là các loại trà thảo dược chứa nhiều vitamin, giúp giảm các triệu chứng đầy hơi, buồn nôn, khó tiêu. Chúng có tính kháng viêm, làm dịu hệ thần kinh, giúp giảm áp lực – một yếu tố làm trầm trọng thêm tình trạng đau dạ dày.
3. Thực phẩm người bệnh dạ dày cần tránh ăn
Thực phẩm cay nóng
Đồ cay nóng như ớt, tiêu có thể kích ứng làm tăng tiết axit dịch vị và khiến triệu chứng đau dạ dày nghiêm trọng hơn. Chúng gây đau đớn, làm tổn thương dạ dày, gây táo bón. Do đó, người bị đau dạ dày nên tránh các món ăn cay để bảo vệ sức khỏe dạ dày.
Thực phẩm chua
Người bệnh dạ dày nên tránh thực phẩm giàu axit như cam, chanh, trái cây chua vì chúng làm tăng tiết axit dạ dày. Điều này gây khó chịu, làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược dạ dày. Nếu bị viêm loét hoặc trào ngược dạ dày, hãy hạn chế thực phẩm dễ gây kích ứng để bảo vệ dạ dày. Những trái cây ít axit như dưa hấu sẽ là lựa chọn tốt hơn.
Thực phẩm nhiều dầu mỡ
Món chiên xào, thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều chất béo gây khó tiêu và tăng áp lực lên hệ tiêu hóa. Dầu mỡ có thể gây ra tình trạng ợ chua, đầy bụng, khiến dạ dày phải làm việc vất hơn. Do đó, bệnh đau dạ dày nên tránh món dầu mỡ, ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa để hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
Đồ uống có cồn
Rượu, bia là một trong những yếu tố làm tổn thương niêm mạc thành dạ dày. Chất cồn trong đồ uống làm giảm khả năng bảo vệ niêm mạc dạ dày, gây viêm loét dạ dày và các vấn đề tiêu hóa khác. Ngoài ra, rượu còn kích thích dạ dày tiết axit, gây ra cảm giác nóng rát, khó chịu. Vì vậy, người bị đau dạ dày nên tránh uống đồ có cồn để giúp bảo vệ sức khỏe dạ dày.
Các thực phẩm béo từ sữa
Người bệnh dạ dày cần tránh sữa nguyên kem, phô mai, kem vì chất béo cao, tăng axit dịch vị và kích ứng niêm mạc dạ dày. Hạn chế các thực phẩm này giúp giảm áp lực cho dạ dày và cải thiện triệu chứng.
Thực phẩm giàu chất xơ
Đau dạ dày không nên ăn gì? Trong giai đoạn dạ dày bị viêm loét nặng, thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan có thể gây hại. Nhất là xơ sợi cứng trong rau củ sống và trái cây còn vỏ có thể cọ xát niêm mạc. Chúng làm tình trạng viêm loét trở nên nghiêm trọng hơn.
Tuy nhiên, không nên loại bỏ hoàn toàn chất xơ khỏi chế độ ăn. Chất xơ hòa tan có trong bột yến mạch, nước táo, cà rốt nấu chín mang nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chúng hỗ trợ cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột và giảm viêm hiệu quả. Trong giai đoạn bệnh tiến triển, người bệnh cần lựa chọn thực phẩm giàu chất xơ dạng hòa tan và chế biến chín mềm. Họ nên tránh thức ăn xơ cứng để hạn chế nguy cơ kích ứng và giúp dạ dày mau hồi phục.
4. Một số nguyên tắc ăn uống để tránh bệnh da dày quay trở lại
- Ăn chậm, nhai kỹ: Ăn quá nhanh sẽ làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến thức ăn chưa được nghiền nhỏ đi thẳng vào hệ tiêu hóa. Điều này gây khó tiêu, kích thích niêm mạc. Người bệnh nên ăn chậm, nhai kỹ cơm trắng để hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ tổn thương dạ dày.
- Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn ba bữa chính, người bệnh nên chia thành 4-5 bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp dạ dày không phải hoạt động quá tải, đồng thời hạn chế tình trạng tăng tiết axit. Các bữa ăn nhỏ cũng duy trì năng lượng ổn định, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
- Tập thể dục đều đặn: Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc các bài tập thở giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm căng thẳng. Thể dục đều đặn còn tăng cường sức khỏe tổng thể, giảm áp lực lên dạ dày, ngăn ngừa tái phát bệnh.
- Nấu ăn bằng phương pháp lành mạnh: Người bị đau dạ dày nên ưu tiên các phương pháp chế biến như hấp, luộc, canh hầm, cháo. Hãy ăn nhẹ bằng bánh mì nướng phết sốt hoa quả như táo, chuối, uống nước dừa. Khi kết hợp, chúng cung cấp rất nhiều dinh dưỡng, khoáng chất như kali, canxi.
Bệnh dạ dày ăn gì và kiêng gì để hỗ trợ nhanh chóng hồi phục? Việc áp dụng chế độ ăn hợp lý sẽ giúp giảm đau, ngăn ngừa tái phát và cải thiện sức khỏe dạ dày. Hãy tìm hiểu chi tiết từ bài viết của SIGC để có những lựa chọn thực phẩm tốt nhất cho dạ dày khỏe mạnh!
5. Những câu hỏi thường gặp
1. Bệnh dạ dày có nên nhịn ăn sáng không?
Không. Nhịn ăn sáng khiến dạ dày co bóp trong tình trạng rỗng, làm tăng tiết axit, gây tổn thương niêm mạc. Người bệnh nên ăn sáng nhẹ nhàng với cháo, bánh mì nướng mềm hoặc yến mạch kết hợp táo, để bảo vệ dạ dày.
2. Đau dạ dày nên ăn bữa tối vào lúc nào?
Người bị đau dạ dày nên ăn bữa tối sớm, trước 19h. Không nên ăn quá muộn vì dạ dày sẽ phải hoạt động khi bạn ngủ, dễ gây trào ngược, khó tiêu.
3. Thực phẩm nào giúp giảm đau dạ dày nhanh chóng?
Nước ép táo, gừng, cháo yến mạch, trà hoa cúc là những thực phẩm giúp làm dịu cơn đau dạ dày nhanh chóng. Chúng có khả năng giảm viêm do vi khuẩn HP, trung hòa axit hiệu quả.
4. Bị đau dạ dày có nên uống nước đá không?
Không nên. Nước đá khiến dạ dày co bóp mạnh, làm tình trạng đau trở nên nghiêm trọng hơn. Người bệnh nên uống nước ấm để làm dịu dạ dày.
