Nguyên nhân
Khi dữ liệu của tập tin được ghi, xóa trên ổ cứng hoặc thay đổi kích thước, dữ liệu được lưu vào các cluster trống (hoặc đánh dấu trống) đầu tiên. Với nhiều người dùng thích thử nghiệm, cài đặt, gỡ bỏ phần mềm liên tục, nguy cơ ổ cứng bị phân mảnh khá cao do dữ liệu nằm rải khắp nơi trên đĩa cứng. Đầu đọc phải di chuyển “vất vả” hơn để truy xuất đầy đủ dữ liệu của tập tin đó nên thời gian truy xuất chậm hơn, làm chậm tốc độ hệ thống hay thậm chí có thể gây treo máy (tạm thời) trên những hệ thống cũ, tốc độ chậm. Ngoài ra, việc lựa chọn kích thước cluster không phù hợp khi định dạng (format) phân vùng đĩa cứng cũng ảnh hưởng đến sự phân mảnh. Chẳng hạn, với kích thước cluster 8KB thì một tập tin 4KB cũng chiếm hết cluster đó, phần còn lại bị lãng phí.
Khắc phục
Để chống phân mảnh đĩa cứng, bạn có thể sử dụng tiện ích dồn đĩa Disk Defragmenter có sẵn của Windows hoặc phần mềm của hãng thứ ba, như Perfect disk, Disk keeper, UltimateDefrag… Tuy nhiên trước khi thực hiện dồn đĩa, bạn cần kiểm tra tình trạng ổ cứng (nếu không, Windows có thể bắt bạn thực hiện việc này). Sử dụng lệnh ” /f” hoặc tiện ích Error Checking của hệ thống kiểm tra lỗi. Thực hiện như sau: trong Windows Explorer, nhấn phải chuột trên phân vùng cần kiểm tra, chọn Properties. Trong tab Tools, chọn Check Now trong mục Error Checking. Đánh dấu các tùy chọn trong Check Disk Options trước khi nhấn Start. Với phân vùng hệ thống (phân vùng cài đặt Windows), checkdisk sẽ kiểm tra trong lần khởi động kế tiếp (hình 2).
Để chạy Disk Defragment, chọn Start. Programs. Accessories. System Tools. Disk Defragmenter. (trong 98/Me, chọn Start. Programs. Accessories. System Tools. ScanDisk). Trong cửa sổ Disk Defragmenter, chọn ổ đĩa cần thực hiện (thông thường, bạn chỉ cần thực hiện cho ổ đĩa C và các ổ đĩa thường xuyên lưu/xóa tập tin). Nhấn Analyze để kiểm tra độ phân mảnh và quyết định có cần thực hiện chống phân mảnh hay không. Nhấn nút Defragment để tiến hành chống phân mảnh. Biểu đồ màu sắc thể hiện trạng thái hiện tại và sau khi dồn đĩa, trong hai khung của cửa sổ (hình 3).
Lưu ý:
Trước khi chạy chương trình dồn đĩa, bạn cần tắt tất cả chương trình đang mở lẫn các chương trình đang chạy thường trú có biểu tượng trên khay hệ thống, tắt cả chương trình bảo vệ màn hình Screen saver. Tốt nhất và đơn giản nhất là bạn khởi động máy ở Safe mode (nhấn F8 để vào giao diện tùy chọn khởi động của Windows, chọn Safe Mode) rồi chạy chương trình dồn đĩa.
Quá trình dồn đĩa sẽ không thể thực hiện được khi đĩa cứng bị lỗi hoặc dung lượng trống còn quá ít. Tất nhiên, bạn vẫn có cách “ép buộc” Windows phải chạy tiện ích dồn đĩa.
Chống phân mảnh tự động
Chống phân mảnh ổ đĩa cứng là công việc thường bị người dùng lãng quên hoặc “ngại” do mất khá nhiều thời gian; nhất là trên những máy tính đời mới, cấu hình mạnh. Do đó, tự động hóa việc chống phân mảnh là cách tốt nhất để giữ ổ cứng luôn hoạt động ở trạng thái tốt nhất.
Chọn Start. Programs. Accessories. System Tools. Scheduled Task. Nhấn chuột vào biểu tượng Add Scheduled Task và chọn Next. Tìm tiện ích Disk Defragmenter trong danh sách liệt kệ các ứng dụng cần chạy; nếu không, chọn Browse và tìm tập tin chkdsk.exe trong C:WINDOWSsystem32. Cần lưu ý tiện ích Scheduled Tasks sẽ không chạy trong 2000/XP nếu không có mật khẩu đăng nhập. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin liên quan tại find.pcworld.com/47550, bài viết “Thiết lập Windows định kỳ bảo trì hệ thống, ID: A0508_138”.
